Początki Žižkova

Obszar przed wschodnim murem miejskim Pragi, który od wieków był krainą rolniczą przetykaną pojedynczymi posiadłościami, przeszedł od 60.lat  XIX w. znaczącą transformację. W miejscu dawnych pól i winnic zaczęło powstawać kolejne - później największe - praskie przedmieście. Na obszarze wzdłuż Drogi Wiedeńskiej (Vídeňská sil­nice) pomiędzy wzgórzem Vítkov (Žižkov) a Wzgórzem Świętego Krzyża, odbywało się to według przemyślanego planu ulic i układu zabudowy, którego autorem był budowniczy Karel Hartig. Późniejszy pierwszy burmistrz miasta Žižkova stał się jednym z głównych architektów nowego zagospodarowania przestrzennego. Forma planu jest jednak często krytykowana za niski stopień fachowości, a równocześnie duży nacisk na generowanie jak największych korzyści finansowych. Chodziło głównie o tanie mieszkania dla dużej liczby robotników, którzy przybyli na praskie przedmieście do pracy w szybko rozwijających się fabrykach.

Na stosunkowo tanich działkach budowlanych w pagórkowatym terenie w krótkim czasie wybudowano dużą liczbę domów. Charakteryzowały się one wyraźnym dążeniem budowniczych do stworzenia prostych mieszkań dla znacznej liczby lokatorów, których wymagania mieszkaniowe nie były i nie mogły być zbyt wygórowane. Domami charakterystycznymi dla takiej zabudowy są kamienice galeriowe, których powstało na Žižkovie mnóstwo. Nie jest to wprawdzie zjawisko związane wyłącznie z Žižkovem, czynszowe domy o układzie galeriowym można znaleźć także w innych dzielnicach i miastach, ale rzadko stanowią one tak wyraźną cechę jak tutaj. Domy galeriowe były budowane najczęściej na planie litery L i zwrócone do ulicy krótszą stroną. Wejście prowadziło na podwórko i klatkę schodową. Wejście do mieszkania prowadziło z galerii od strony podwórka bezpośrednio do kuchni, za którą znajdowało się drugie pomieszczenie, pełniące funkcję sypialni, którego okna wychodziły na ulicę. Mieszkania jednorodzinne składały się standardowo z dwóch pomieszczeń. W mieszkaniach w skrzydle bocznym oba pomieszczenia znajdowały się od strony podwórka, a ich okna wychodziły na galerię. W bardziej komfortowych lokalach była też spiżarnia oraz wydzielone miejsce w piwnicy przeznaczone do składowania węgla. W czasach kryzysu mieszkańcy często ograniczali swoje potrzeby i część przybytku wynajmowali.

Kamienice galeriowe były również miejscem barwnego życia towarzyskiego. Niewielkie mieszkania nie pozwalały lokatorom na zachowanie prywatności i dlatego większość imprez - wesela, różne przyjęcia czy spotkania - odbywały się publicznie przy udziale i pomocy sąsiadów. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety, wspominają, że dojście z podwórka do mieszkania zajmowało im nieraz pół godziny, gdyż po drodze wielokrotnie zatrzymywali się, by nawiązać rozmowę z sąsiadami, których nie sposób było ominąć.

Narodowo myślący Karel Hartig przyczynił się również do inicjatywy, która doprowadziła do nadania nowej miejscowości nazwy Žižkov.Doszło do tego w 1868 r., a rok później nowa nazwa zaczęła być używana, po zatwierdzeniu jej w maju 1869 r. przez komitet miejski miasta Královské Vinohrady zamiast wcześniej używanej nazwy - Na Drodze Wiedeńskiej. W latach 1849-1875 zajmowała gmina podmiejska Vinohrady, która obejmowała nie tylko dzisiejsze Vinohrady, ale także Žižkov, całe wschodnie przedmieście Pragi (od 1867 r. jej nazwę zmieniono na Královské Vinohrady).

Rok 1875 przyniósł podział Královskich Vinohradów na dwie odrębne gminy - Královské Vinohrady I, które w 1877 r. na podstawie decyzji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych przemianowano na Žižkov, oraz Vinohrady II, które znamy do dzisiaj. W 1881 r. proces usamodzielnienia nowej osady został zakończony - 15 maja cesarz nadał Žižkovowi prawa miejskie, a siedemnaście lat później przyznał mu prawo do posiadania herbu.
Druga połowa "długiego" XIX wieku oznaczała dla okolicy pomiędzy Vítkovem a Wzgórzem św. Krzyża zasadniczą transformację. Z wiejskiej miejscowości liczącej kilkadziesiąt mieszkańców powstało pod koniec XIX w. dumne, niezależne miasto z liczbą mieszkańców przekraczającą 60 tys. czyli trzecie co do wielkości miasto w Królestwie Czeskim. Częścią Wielkiej Pragi stał się Žižkov w 1922 r.